9. Sınıf 1. Ünite: Allah-İnsan İlişkisi - Dijital Ders Defterim

Üniteye Genel Bakış

Konular

• 1.1. İnsan ve İnsanın Yaratılışı
• 1.2. Doğruyu Arayan Bir Varlık Olarak İnsan
• 1.3. İbadet ve Dua Eden Bir Varlık Olarak İnsan
• 1.4. Kur'an'dan Mesajlar: Rum Suresi 17-27. Ayetler

Anahtar Kavramlar

Fıtrat: İnsanın doğuştan sahip olduğu, Allah'ı tanıma ve O'na inanma eğilimi.

Mükellef: Akıllı ve ergenlik çağına ulaşmış, dinin emir ve yasaklarından sorumlu olan kimse.

İbadet: Allah'a saygı, sevgi ve itaati göstermek amacıyla yapılan her türlü eylem ve davranış.

Dua: Kulun, Allah ile iletişim kurarak O'ndan yardım istemesi, O'na yalvarması.

Tövbe: İşlenen günahtan pişmanlık duyup bir daha yapmamaya karar vererek Allah'tan af dilemek.

Hamt: Tüm övgülerin kaynağı olan Allah'ı övmek, O'na şükretmek.

1.1. İnsan ve İnsanın Yaratılışı

Evrendeki her varlık gibi insan da bir amaç için yaratılmıştır. Kur'an-ı Kerim, insanın yaratılış aşamalarını ve ona verilen değeri anlatarak bu amaca ışık tutar.

İnsanın Yaratılış Amacı ve Üstünlüğü

• Yaratılış Amacı: İnsanın temel yaratılış gayesi, kendisini yaratan Allah'ı tanımak ve O'na kulluk (ibadet) etmektir.
• Ahsen-i Takvim: Kur'an, insanın "en güzel biçimde" (ahsen-i takvim) yaratıldığını belirtir. Bu, sadece fiziksel güzellik değil, aynı zamanda akıl, irade, öğrenme gibi üstün yetenekleri de ifade eder.
• Halife ve Emanet: Allah, insanı yeryüzünde "halife" (kendi adına iş gören sorumlu varlık) olarak görevlendirmiştir. Göklerin, yerin ve dağların yüklenmekten çekindiği "emanet" (sorumluluk), insana verilmiştir.

Soru: İnsanı diğer varlıklardan üstün kılan temel özellikler nelerdir?

Cevap: İnsanı diğer varlıklardan üstün kılan en temel özellikler **akıl** (düşünme ve anlama yeteneği), **irade** (seçme özgürlüğü) ve bu ikisi sayesinde **sorumluluk** sahibi olmasıdır.

1.2. Doğruyu Arayan Varlık Olarak İnsan

İnsan, doğası gereği sürekli bir arayış içindedir. "Ben kimim?", "Nereden geldim?", "Hayatın anlamı ne?" gibi sorular sorar. İslam, insanın doğru bilgiye ulaşma yollarını üç temel kaynakta özetler.

İslam'da Bilgi Edinme Yolları

Bilgi Kaynağı	Açıklama	Örnek
1. Selim Akıl	Doğru ile yanlışı ayırt edebilen, sağlıklı düşünen akıldır.	Gördüğü evrendeki düzenden yola çıkarak bir Yaratıcı olması gerektiğini düşünmek.
2. Salim Duyular	İşlevini yitirmemiş, sağlıklı beş duyu organıdır (görme, işitme, tatma, dokunma, koklama).	Güneşin ısıttığını hissetmek, çiçeğin kokusunu almak, suyun ıslak olduğunu anlamak.
3. Sadık Haber (Vahiy)	Allah'tan peygamberler aracılığıyla gelen kesin ve doğru bilgidir.	Meleklerin, ahiretin, cennetin varlığı gibi aklın ve duyuların tek başına ulaşamayacağı bilgileri öğrenmek.

Fıtrat: İnsanın, doğuştan Yüce bir Varlığa inanma eğilimiyle yaratılmasıdır. Peygamberimiz, "Her çocuk fıtrat üzere doğar." buyurmuştur.

Soru: Aklımız varken vahye neden ihtiyaç duyarız?

Cevap: Aklımız, gördüğümüz ve bildiğimiz şeyler hakkında yorum yapabilir ancak sınırlıdır. Ahiret hayatı, melekler, ibadetlerin nasıl yapılacağı gibi duyu organlarımızla algılayamadığımız "gayb" alanına dair bilgileri bize ancak vahiy verebilir. Vahiy, aklın yolunu aydınlatan bir rehber gibidir.

1.3. İbadet ve Dua Eden Varlık Olarak İnsan

Yaratılış amacının farkına varan insan, kendisini yaratan Yüce Kudret ile iletişim kurma ihtiyacı hisseder. Bu iletişim, en temelde ibadet ve dua ile gerçekleşir.

• İbadet: Allah’a olan sevgi, saygı ve bağlılığımızı göstermek için yaptığımız her türlü iştir. Sadece namaz, oruç gibi ritüelleri değil, Allah rızası için yapılan her güzel davranışı (örneğin, dürüst olmak, yardım etmek) kapsar.
• Dua: Kulun acizliğini ve ihtiyacını fark ederek, her şeyin sahibi olan Allah'a yönelmesi, O'ndan istemesi ve O'na sığınmasıdır. Peygamberimiz, "Dua, ibadetin özüdür." buyurmuştur.
• Tövbe: İnsanın, işlediği bir hata veya günahtan sonra pişmanlık duyarak Allah'tan af dilemesi ve o hataya bir daha dönmemeye karar vermesidir. Tövbe kapısı her zaman açıktır.

Soru: Sadece namaz kılmak, kapsamlı bir ibadet için yeterli midir?

Cevap: Namaz, ibadetlerin en önemlilerinden biridir ancak ibadet sadece namazdan ibaret değildir. Anne-babaya iyi davranmak, yalan söylememek, derslerine iyi çalışmak, bir hayvanı beslemek gibi Allah'ın hoşuna gidecek her türlü güzel davranış da ibadet sayılır.

1.4. Kur'an'dan Mesajlar: Rum Suresi 17-27

Rum suresindeki bu ayetler, Allah'ın varlığının ve birliğinin delillerini evrenden ve insanın kendi yaratılışından örnekler vererek anlatır.

Ayetlerin Temel Mesajları

• Allah'ı Anma Vakitleri (Ayet 17-18): Akşama erdiğinizde, sabaha kavuştuğunuzda, gündüzün sonunda ve öğle vaktinde Allah'ı tespih edin (anın). Bu ayetler beş vakit namaza işaret olarak yorumlanmıştır.
• Yaratılıştaki Deliller (Ayet 19-25):
  • Ölüden diriyi, diriden ölüyü çıkarması (Örn: topraktan bitki, yumurtadan civciv).
  • İnsanı topraktan yaratması.
  • İnsanların huzur bulmaları için kendi türlerinden eşler yaratması.
  • Gökleri ve yeri, dillerin ve renklerin farklılığını yaratması.
  • Gece ve gündüzün varlığı, uyku ve çalışma imkânı.
  • Şimşek, yağmur ve ölü toprağın canlanması.
• Allah'ın Mutlak Hakimiyeti (Ayet 26-27): Göklerde ve yerde olan her şey O'na aittir. İlk kez yaratan O olduğu gibi, öldükten sonra tekrar yaratmak O'nun için çok daha kolaydır.

Soru: Rum suresindeki bu ayetler, insanın Allah ile ilişkisi hakkında nasıl bir yol gösterir?

Cevap: Bu ayetler, insanın çevresindeki ve kendi yaratılışındaki delilleri tefekkür ederek (derinlemesine düşünerek) Allah'ın kudretini anlamasını sağlar. Bu anlayış, insanı belirli vakitlerde (namaz gibi) ve hayatının her anında Allah'ı anmaya (hamt, tespih, dua) yönlendirir.

Hazırlayan: Abdurrahman Seyhan

www.sorularladers.net