5. Sınıf Din Kültürü 5. Ünite: Mimarimizde Dinî Motifler (Kapsamlı)
1. Dinin Mimarimize Etkisi
**Mimari**, binalar yapma sanatıdır. İslam dini, Müslümanların yaşadığı şehirleri ve binaları derinden etkilemiştir. Camiler, çeşmeler, medreseler, köprüler hep dinimizin "ibadet etme, temiz olma, ilim öğrenme, yardım etme" gibi tavsiyelerinin bir sonucudur.
İslam mimarisi, sadece binalar inşa etmek değil, aynı zamanda o binalara İslami bir ruh ve kimlik kazandırmaktır. Bu nedenle camilerimizin duvarlarında Allah'ın (c.c.) ve Peygamberimizin (s.a.v.) isimlerini görürüz.
Akılda Kalıcı Örnekler
Örnek 1 (Çeşme): Dinimiz "Su hayattır, suyu israf etmeyin ve paylaşın" der. Atalarımız da bu öğüdü dinleyerek şehirlerin her köşesine, yoldan geçenlerin, kuşların ve hayvanların su içmesi için sanat eseri gibi çeşmeler yapmışlardır.
Örnek 2 (Kuş Evleri): Merhameti emreden dinimizden ilham alan mimarlarımız, cami ve medrese duvarlarına kuşların barınması için minik, saray gibi "kuş evleri" yapmışlardır.
Örnek 3 (Külliye): Dinimiz toplumsal dayanışmayı emreder. Bu yüzden büyük camilerin etrafına aşevi (fakirler için yemek), şifahane (hastane), medrese (okul) gibi yapılar eklenerek **Külliye** denilen büyük yaşam merkezleri oluşturulmuştur.
2. Camileri Tanıyalım
**Cami**, "toplayan, bir araya getiren" demektir. Camiler, Müslümanların bir araya gelerek birlikte ibadet ettikleri, sevinç ve üzüntülerini paylaştıkları kutsal mekanlardır.
Caminin Bölümleri
| Caminin İç Bölümleri | |
|---|---|
| Mihrap | İmamın namaz kıldırırken durduğu, kıble yönünü gösteren girintili yer. |
| Minber | İmamın Cuma ve Bayram hutbelerini okumak için çıktığı merdivenli yüksek yer. |
| Vaaz Kürsüsü | İmamın veya vaizin cemaate vaaz vermek için oturduğu yer. |
| Caminin Dış Bölümleri | |
|---|---|
| Minare | Müezzinin ezan okuduğu, şerefesi olan ince ve uzun yapı. |
| Kubbe | Caminin üzerini örten yarım küre şeklindeki çatı. Tek Allah inancını ve evrenin bütünlüğünü simgeler. |
| Şadırvan | Cami avlusunda abdest almak için yapılmış, etrafında musluklar bulunan yer. |
Soru: Caminin içini süsleyen sanatlara ne denir?
Cevap: Caminin duvarlarını, kubbelerini ve pencerelerini süslemek için çeşitli sanatlar kullanılır. **Hat sanatı** (Arap harfleriyle güzel yazı yazma), **Tezhip** (yazıların etrafını altınla süsleme) ve **Çini** (özel desenli seramikler) en bilinenleridir.
3. Kültürümüzden Cami Örnekleri
Tarihimizde mimarlarımız, birbirinden güzel ve eşsiz camiler inşa etmişlerdir. Bu camilerden bazıları sadece bir ibadet yeri değil, aynı zamanda birer sanat harikasıdır.
Mescid-i Nebevî: Peygamberimizin Medine'ye hicret ettiğinde yaptığı, ilk cami ve İslam merkezidir. Bugünkü camilerin ilk örneğidir.
Ulu Camiler: Selçuklu ve Beylikler döneminde şehirlerin en büyük ve merkezi camilerine verilen isimdir. (Örn: Bursa Ulu Cami, Diyarbakır Ulu Cami).
Selatin Camileri: Osmanlı döneminde padişahlar ve aileleri tarafından yaptırılan büyük ve genellikle birden fazla minaresi olan camilerdir.
Ülkemizden Üç Harika Cami
1. Süleymaniye Camii (İstanbul): Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan'a yaptırılmıştır. Mimar Sinan'ın "kalfalık eserim" dediği bu muhteşem yapı, bir külliyenin merkezinde yer alır.
2. Selimiye Camii (Edirne): Sultan II. Selim tarafından yine Mimar Sinan'a yaptırılmıştır. Mimar Sinan'ın "ustalık eserim" dediği, dört zarif minaresi ve devasa kubbesiyle mimarlık tarihinin zirvelerinden biridir.
3. Sultanahmet Camii (İstanbul): Sultan I. Ahmed tarafından yaptırılmıştır. 6 minaresi olan tek selatin camidir. İçini süsleyen mavi İznik çinileri nedeniyle Avrupalılar tarafından "Mavi Cami" (Blue Mosque) olarak da bilinir.
Soru: Camiler neden bizim için bu kadar önemlidir?
Cevap: Çünkü camiler sadece namaz kıldığımız yerler değildir. Onlar, Müslümanların bir araya geldiği, birlik ve beraberliğin sembolüdür. Bayramlarda buluştuğumuz, sevinçlerimizi paylaştığımız, zor zamanlarda birbirimize destek olduğumuz merkezlerdir. Aynı zamanda tarihimizin, kültürümüzün ve sanatımızın en güzel örneklerini barındıran hazinelerimizdir.
Hazırlayan: Abdurrahman Seyhan
www.sorularladers.net
Görüşlerinizi yoruma yazabilir misiniz?