Ders: İslam'da Varlık ve Bilgi
Sayfa: 18
Etkinlik: 1
Sayfa: 18
Etkinlik: 1
| Etkinlik-1 | |
|---|---|
| Adı | Bilgi Kaynağının Peşinde |
| Amaç | İslam'da bilginin yerini ve kaynaklarını çözümleyebilme |
Yönerge
- Aşağıdaki ayetleri ve hadisi inceleyiniz.
- Ayetlerde ve hadiste yer alan bilgi kaynaklarını tespit ederek boş bırakılan alana yazınız.
"Peki onlar devenin nasıl yaratıldığına, göğün nasıl yükseltildiğine, dağların nasıl dikildiğine, yeryüzünün nasıl yayıldığına bakmazlar mı?"
(Gâşiye suresi 17-20. ayetler)
Muaz bin Cebel'in (ra) anlattığına göre Hz. Muhammed (sav) onu Yemen'e vali olarak gönderirken aralarında şöyle bir konuşma geçer:
— Sana bir dava geldiğinde nasıl hüküm vereceksin?
— Allah'ın kitabına göre hüküm vereceğim.
— O konuda Allah'ın kitabında bir hüküm bulamazsan?
— Resulullahın sünneti ile karar vereceğim.
— Resulullahın sünnetinde de yoksa?
— Kendi görüşümle içtihat ederek bir karara varacak ve ona göre hüküm vereceğim.
Bunun üzerine Hz. Peygamber şöyle buyurur:
— Resulünün elçisini resulünün arzuladığı cevabı vermeye muvaffak kılan Allah'a hamdolsun.
(Tirmizî, “Ahkâm”, 3.)
(Gâşiye suresi 17-20. ayetler)
Muaz bin Cebel'in (ra) anlattığına göre Hz. Muhammed (sav) onu Yemen'e vali olarak gönderirken aralarında şöyle bir konuşma geçer:
— Sana bir dava geldiğinde nasıl hüküm vereceksin?
— Allah'ın kitabına göre hüküm vereceğim.
— O konuda Allah'ın kitabında bir hüküm bulamazsan?
— Resulullahın sünneti ile karar vereceğim.
— Resulullahın sünnetinde de yoksa?
— Kendi görüşümle içtihat ederek bir karara varacak ve ona göre hüküm vereceğim.
Bunun üzerine Hz. Peygamber şöyle buyurur:
— Resulünün elçisini resulünün arzuladığı cevabı vermeye muvaffak kılan Allah'a hamdolsun.
(Tirmizî, “Ahkâm”, 3.)
Gâşiye suresindeki ayetler, evrene ve canlılara bakarak, onları gözlemleyerek ve düşünerek bilgi edinmeye yönlendiriyor. Bu durum, İslam'daki bilgi kaynaklarından salim duyular (gözlem) ve selim aklın (düşünme, akıl yürütme) önemini gösterir.
Hz. Muaz hadisinde ise bir hüküm verilirken takip edilecek kaynaklar sıralanmaktadır. Bu sıralama; öncelikle Allah'ın kitabı olan Kur'an-ı Kerim, onda bulunmazsa Peygamberimizin uygulamaları olan Sünnet'tir. Bu ikisi, İslam'ın temel bilgi kaynağı olan sadık haberi (vahiy) temsil eder. Bu kaynaklarda da bir çözüm bulunamazsa, kişinin kendi aklıyla ve bilgisiyle bir sonuca varması (içtihat) gerektiği belirtilir. Bu da yine selim aklın bir bilgi kaynağı olarak kullanıldığını gösterir.
Değerlendirme
Ayetlerde ve hadiste yer alan bilgi kaynaklarının doğru bilgiye ulaşmadaki yeri nedir? Açıklayınız.
Bu metinlere göre doğru bilgiye ulaşmada üç temel kaynak vardır ve bunlar birbiriyle ilişkilidir. Sadık haber (Kur'an ve Sünnet), özellikle inanç esasları ve ibadetler gibi akıl ve duyularla tam olarak kavranamayacak konularda temel ve en güvenilir kaynaktır. Salim duyular (gözlem) ve selim akıl (düşünme) ise, Allah'ın yarattığı evreni ve varlıkları inceleyerek O'nun varlığını, birliğini ve kudretini anlamamızı sağlar. Hadiste görüldüğü gibi, sadık haberde açık bir hüküm bulunmadığında, Müslümanların selim akıllarını kullanarak bu temel kaynaklar ışığında yeni sonuçlar çıkarması (içtihat) beklenir. Dolayısıyla bu üç kaynak, birbirini dışlamaz, aksine birbirini tamamlayarak insanın hem dünya hem de ahiret hayatı için gerekli olan doğru bilgiye ulaşmasını sağlar.
Görüşlerinizi yoruma yazabilir misiniz?