10. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - Ünite 2
2.2. Allah'ı İsim ve Sıfatlarıyla Tanımak
Marifetullah: Allah Bilgisi
Konuya Başlarken
Aslı: Allah'ın varlığı aslında şüphe götürmez bir gerçek. Geçen gün derste bu konudaki delilleri detaylıca incelemiştik. Hatırlıyorsun değil mi?
Elif: Hatırlıyorum ancak öğrenmemiz gereken bir konu daha var. O da Allah'ı tanımak. Çünkü O'nun varlığını delilleriyle bilmek O'nu tam olarak tanıdığımız anlamına gelmiyor.
Aslı: Nasıl yani? Allah'ın varlığını bilmekle O'nu tanımak aynı şey değil mi? Bunu biraz açar mısın?
Elif: Bir örnekle açıklayayım. Yan sınıfta bir öğretmenin var olduğunu biliyor ancak onun adını ve niteliklerini bilmiyorsun. Öğretmenin var olduğunu biliyor olman onu tanıdığın anlamına gelir mi?
Aslı: Hayır. İşte Allah'ı tanımak da bunun gibidir. O'nun varlığını bilmek önemlidir ama O'nu tanımak için yeterli değildir.
Allah'ı Nasıl Tanıyabiliriz?
Aşkın bir varlık olan Allah'ın zatını duyu organlarıyla algılamak mümkün değildir. Kur'an-ı Kerim'de bu durum “Gözler O'nu idrak edemez, hâlbuki O gözleri idrak eder..." şeklinde ifade edilir.
Bu yüzden Allah'ı (c.c.), O'nun Kur'an'da bildirdiği ve Peygamberimizin açıkladığı isimleri, sıfatları ve evrendeki eserleri üzerinden tanımaya çalışmak gerekir.
Esmayıhüsna Nedir?
Esmayıhüsna: Allah'ın (c.c.) zatını, sıfatlarını ve fiillerini en güzel şekilde tanımlayan, Allah'a ait güzel isimleri ifade etmek için kullanılan bir kavramdır.
"En güzel isimler Allah'ındır; bu güzel isimlerle O'na dua edin..."
(A'râf suresi, 180. ayet)
Allah'ın İsimleri
Allah'ın (c.c.) isimleri, ifade ettikleri anlama göre üç başlık altında incelenir:
1. Zatıyla İlgili İsimler
Sadece Allah'a ait olan, başka varlıklarda bulunmayan özellikleri ifade eder. (Örn: Evvel, Bâki)
2. Kâinatla İlgili İsimler
Tabiatın yaratılışı ve işleyişiyle ilgili isimlerdir. (Örn: Halık, Musavvir, Rahman, Rezzak)
3. İnsanla İlgili İsimler
Allah'ın insanla olan ilişkisini ifade eden isimlerdir. (Örn: Şekûr, Tevvâb)
1. Zatıyla İlgili İsimler
Evvel: Varlığının başlangıcı olmaması.
Bâki: Ölümsüz olması, varlığının sonu olmaması.
Bu isimler, Allah'ın yaratılmışlara benzemediğini, O'nun zaman ve mekândan münezzeh olduğunu gösterir.
2. Kâinatla İlgili İsimler
Halık: Yaratan.
Bârî: Örneksiz yaratan.
Fâtır: Yoktan yaratan.
Musavvir: Varlıklara şekil ve suret veren.
Bu isimler, Allah'ın yaratmasının çok boyutlu olduğunu gösterir.
2. Kâinatla İlgili İsimler
Rezzak: Canlıların rızkını karşılayan.
Rahman: Sonsuz merhametiyle tüm canlılara ihsanda bulunan.
Melik: Egemenliğin mutlak sahibi.
Rahîm: Çok merhamet edici.
Bu isimler, kâinatı yaratıp kendi haline bırakmadığını, her an her şeye hükmettiğini gösterir.
3. İnsanla İlgili İsimler
Şekûr: Az amele çok büyük karşılıklar veren.
Tevvâb: Kullarına tövbe yollarını gösteren ve tövbeleri kabul eden.
Bu isimler, insanı nimetlere şükretmeye ve günahlarından dolayı ümitsizliğe kapılmayıp tövbe etmeye yönlendirir.
Allah'ın Sıfatları
Allah'ı daha iyi tanımak için O'nun isimlerinin yanında sıfatlarını da bilmek gerekir. Bu sıfatlar genel olarak ikiye ayrılır:
Zatî (Selbî) Sıfatlar
Sadece Allah'a has olan, O'ndan başka hiçbir varlıkta bulunmayan sıfatlardır.
Sübuti Sıfatlar
Allah'ın niteliklerini ve kusursuzluğunu ifade eden sıfatlardır. Benzerleri yaratılmışlarda sınırlı olarak bulunabilir.
Zatî (Selbî) Sıfatlar
Vücut: Var olması.
Kıdem: Varlığının başlangıcı olmaması.
Beka: Varlığının sonu olmaması.
Vahdaniyet: Bir ve tek olması.
Muhalefetün li'l-havâdis: Yaratılanlara benzememesi.
Kıyâm bi-nefsihî: Varlığının kendinden olması.
Sübuti Sıfatlar
Hayat: Canlı ve diri olması.
İlim: Her şeyi bilmesi.
Semi: Her şeyi işitmesi.
Basar: Her şeyi görmesi.
İrade: Her şeyi dilemesi.
Kudret: Sınırsız güç sahibi olması.
Kelam: Konuşması.
Tekvin: Yaratması.
İsim ve Sıfatların Hayata Yansıması
Yaşamını Esmayıhüsnaya göre düzenleyen insan, Allah ile bağının güçlendiğini hisseder. Örneğin;
- Rahman ismini bilen, her canlıya merhametle davranır.
- Adl ismini bilen, davranışlarında adaleti gözetir.
- Kuddüs ismini bilen, temizliğe dikkat eder.
- Kerim ismini bilen, cömert bir kişilik sergiler.
Marifetullah: Allah Bilgisi
Allah'ı (c.c.) O'nun isim ve sıfatlarıyla, kâinat ve insanla olan ilişkisi üzerinden doğru bir şekilde tanımak gerekir. Varlık âlemini bu gözle inceleyen kişi, Allah'ın ilim ve kudret gibi sıfatlarının tecellilerini (yansımalarını) görür.
Bu durum, insanın Allah'ı bütüncül bir şekilde tanımasına yardımcı olur ve bu bilgiye **"Marifetullah"** denir.
Değerlendirme: Doğru - Yanlış
1. Allah'ın "Hayat" sıfatı, sadece Allah'a özgü olan Zâtî sıfatlardan biridir.
2. Allah'ın "Musavvir" ismi, O'nun kâinatla ilgili isimlerinden biridir.
Değerlendirme: Doğru - Yanlış
3. Allah'ın zatı hakkında düşünmek yerine, O'nu isimleri ve sıfatları üzerinden tanımaya çalışmak daha doğrudur.
4. Allah'ın "Tevvâb" ismi, O'nun az amele çok sevap vermesi anlamına gelir.
Değerlendirme: Boşluk Doldurma
1. Allah'ın güzel isimlerine __________ denir.
Esmayıhüsna
2. Sadece Allah'a ait olan, yaratılmışlarda bulunmayan sıfatlara __________ sıfatlar denir.
Zatî (Selbî)
Değerlendirme: Boşluk Doldurma
3. Allah'ın her şeyi bilmesi anlamına gelen sıfatı __________ sıfatıdır.
İlim
4. Allah'ı isimleri, sıfatları ve fiilleri hakkında bilgi sahibi olmaya __________ denir.
Marifetullah
Değerlendirme: Test
Aşağıdaki isimlerden hangisi, Allah'ın insanla olan ilişkisine doğrudan işaret eder?
Değerlendirme: Test
Allah’ın varlığının bir başlangıcı olmaması anlamına gelen Zâtî sıfatı hangisidir?
🎉
Konu Tamamlandı!
Bu bölümde Allah'ı, O'nun güzel isimleri (Esmayıhüsna) ve yüce sıfatları aracılığıyla daha yakından tanımayı öğrendik.
Görüşlerinizi yoruma yazabilir misiniz?