6. Sınıf 2. Ünite Etkinlikleri: Ramazan ve Oruç

Etkinlik 1: Ramazan, Oruç ve Kur'an

Ayet ve hadislerden ramazan ayının önemini açıklama.

Soru: Verilen ayet ve hadislerden yola çıkarak ramazan ayına niçin oruç ve Kur'an ayı denildiğini açıklayınız.

• Kur'an Ayı Denilmesi: Çünkü Bakara suresi 185. ayet ve Kadir suresi 1. ayette belirtildiği gibi, insanlık için bir hidayet rehberi olan Kur'an-ı Kerim bu ayda, Kadir Gecesi'nde indirilmeye başlanmıştır. Bu nedenle ramazan, "Kur'an ayıdır".
• Oruç Ayı Denilmesi: Çünkü Nesâî'de geçen hadiste ve Bakara suresi 185. ayette açıkça ifade edildiği gibi, Yüce Allah bu mübarek ayda oruç tutmayı Müslümanlara farz kılmıştır. Bu nedenle ramazan, "Oruç ayıdır".

Etkinlik 2: Bağlantı Kuralım

Ramazan ayı ile oruç ve Kur'an okuma ibadeti arasındaki ilişkiyi tespit etme.

Soru: Metinden yola çıkarak ramazan ayı ile oruç ve Kur'an okuma ibadeti arasındaki ilişkiyi tespit ediniz.

Ramazan ayını özel kılan iki temel ibadet vardır: Oruç ve Kur'an okumak. Bu ayda oruç tutmak farzdır. Aynı zamanda Kur'an bu ayda indirilmeye başlandığı için, Müslümanlar bu ayda Kur'an okumaya daha fazla önem verirler. Peygamber Efendimizin (sav) Cebrail (as) ile Kur'an'ı karşılıklı okuması (mukabele) geleneği de bu ilişkiyi güçlendirir. Dolayısıyla ramazan ayı, bedenin oruçla, ruhun ise Kur'an'la terbiye edildiği, bu iki temel ibadetin birleştiği mübarek bir zaman dilimidir.

Etkinlik 3: Oruç İbadeti

Orucun önemi ve kimlere farz olduğu hakkında bilgi toplama.

Oruç Neden Önemlidir?	Oruç Kimlere Farzdır?
İslam'ın beş şartından biridir. İnsanın iradesini güçlendirir, sabrı öğretir. Allah'ın verdiği nimetlerin değerini anlamamızı sağlar. Yoksulların ve açların halini anlamamıza vesile olur, yardımlaşma duygusunu geliştirir. İnsanı ahlaken olgunlaştırır ve manevi olarak arındırır. Sağlık açısından vücudun dinlenmesine yardımcı olur.	Oruç tutmak, aşağıdaki şartları taşıyan her Müslümana farzdır: Müslüman olmak. Akıllı olmak. (Akıl sağlığı yerinde olmayanlara farz değildir.) Ergenlik çağına girmiş olmak. Sağlıklı olmak. (Oruç tuttuğunda sağlığı bozulacak hastalara farz değildir.) Yolcu (seferi) olmamak. (Yolculuk halinde olanlar daha sonra kaza edebilir.)

Etkinlik 4: Mânilerdeki Kavramlar

Mânilerdeki boşlukları ramazan kavramlarıyla doldurma.

Mânilerdeki boşlukların doldurulmuş hali:

Camiler dolar taşar / Herkes teravih kılar / Sahur uyandırır / Davulcu davul çalar

Nefreti atmalıyız / Orucu tutmalıyız / İftar vakti girince / Orucu açmalıyız

Dua eder melekler / Kabul olur dilekler / Teravih kılınır / Toplu atar yürekler

On bir ayın sultanı / Kıymetlidir her anı / Ramazan ayı gelince / Mutluluk doldurur her yanı

Kadir Gecesi yüce / Kul affolur o gece / Bin aydan hayırlıdır / Kıymetlidir netice

Mümin sabırla bekler / Boşa gitmez emekler / Mukabeleler okunsun / Huzur bulsun gönüller

Annem yumurta haşlar / İmsak vakti oruç başlar / Misafirler de gelince / Bereketlenir sofralar

Oruç tutmak güzeldir / Ramazan ayı rahmettir / İftar sofrasındaki sevinç / Müminlere özeldir

Müminler huzur bulur / Günahları affolur / Fitre verilince / Yoksullar mutlu olur

Etkinlik 5: Kavramları Buluyorum

Kavram haritasındaki boşlukları uygun ramazan kavramlarıyla doldurma.

Soldan Sağa Üst Sıra: Mukabele, Teravih, Fitre

Soldan Sağa Alt Sıra: Sahur, İmsak, İftar

Değerlendirme: Oruçlu Bir Gün

Gecenin bir yarısı davulun sesiyle sahur için uyandım. Annemin hazırladığı güzel yemekleri yedik ve ezan okunmadan hemen önce oruca niyetlendik. Orucun başlama vakti olan imsak ile birlikte manevi bir huzur kapladı içimi. Gün içinde okulumuza gidip derslerimizi yaptık. Akşam olunca ailece camiye gidip yatsı namazını ve ardından teravih namazını kıldık. Sonra eve gelip mukabele dinledik. Akşam ezanının okunmasıyla başlayan iftar vaktinde, hep birlikte dua ederek orucumuzu açtık. Bu mübarek ayın sonunda yoksulları sevindirmek için fitre vereceğimizi bilmek beni ayrıca mutlu ediyor.

Etkinlik 6: Beraber Çalışalım

Ramazan ve oruçla ilgili temel konuları özetleme.

Bu etkinlik, grup çalışmasıyla şemadaki konuların (Oruç Tutarken Dikkat Edilmesi Gerekenler, Oruç Çeşitleri, Fitre ve Fidye vb.) özetlenmesi, soru ve bilmeceler hazırlanarak sunulmasıdır. Öğrencilerin aktif katılımıyla gerçekleştirilir.

Etkinlik 7: Orucun Kazandırdıkları

Oruç ibadetinin insana kazandırdıklarını mantıksal ilişkiler kurarak inceleme.

Soru: Niçin oruç tutulur?

• Allah'ın emri olduğu ve O'nun rızasını kazanmak için.
• İrademizi güçlendirmek ve sabrı öğrenmek için.
• Nefsimizi terbiye etmek ve kötü alışkanlıklardan uzaklaşmak için.
• Açların halini anlayıp onlara karşı daha merhametli ve cömert olmak için.
• Allah'ın verdiği sayısız nimete şükretmek için.
• Manevi olarak arınmak ve günahlarımızdan tövbe etmek için.
• Sağlığımızı korumak ve vücudumuzu dinlendirmek için.

Değerlendirme

Örnek: Ramazan ayında kurulan iftar çadırları, orucun insana kazandırdığı yardımlaşma ve cömertlik duygusunun en güzel örneklerindendir. Zengin-fakir demeden herkesin aynı sofrada buluşması, bencilliğin ve kibrin azalıp paylaşma ve dayanışma ahlakının güçlendiğini gösterir.

Etkinlik 8: Nasıl Davranırdım?

Oruçluyken karşılaşılan durumlarda ahlaki davranışlar sergileme.

• 1. Olay (Tartışma): Oruçlu olduğumu hatırlar, "Ben oruçluyum" diyerek tartışmayı uzatmazdım. Sakinleşince arkadaşımla konuşup konuyu tatlıya bağlardım. Çünkü oruç, sadece aç kalmak değil, aynı zamanda öfkeyi kontrol etmektir.
• 2. Olay (Sıra Bozma): Arkadaşımı nazikçe uyarır, sıraya girmesinin kul hakkı açısından daha doğru olacağını söylerdim. Oruç, bizi adaletli ve başkalarının hakkına saygılı olmaya teşvik eder.
• 3. Olay (Babaanneye Yardım): Yürümekte zorlanan babaannemi mukabeleye götürmek için ona yardım ederdim. Gerekirse onu tekerlekli sandalye ile götürür veya evde ona Kur'an okuyarak mukabele sevabına ortak olmasını sağlardım. Oruç, yardımlaşma ve merhamet duygularını güçlendirir.
• 4. Olay (İftara Davet): İftara katılmaya çekinen arkadaşlarımla konuşur, onları bizzat davet ederdim. Onların kendilerini dışlanmış hissetmemeleri için çaba gösterirdim. Oruç, paylaşmayı ve birlik olmayı öğretir.
• 5. Olay (Hasta Arkadaş): Annesi hasta olduğu için hazırlık yapamayan arkadaşımın görevini diğer arkadaşlarla paylaşarak üstlenirdik. Ona ve ailesine iftarlık götürerek destek olurduk. Oruç, zor zamanlarda dayanışma içinde olmayı gerektirir.

Etkinlik 9: İftar Duasını Dinleme ve Okuma

İftar duasını ve anlamını doğru bir şekilde öğrenme.

Bu etkinlik, uygulamalı bir okuma ve dinleme çalışmasıdır. Amaç, öğrencinin iftar duasını doğru telaffuz etmesi ve anlamını öğrenmesidir. Öz değerlendirme formu, öğrencinin kendi performansını değerlendirmesi içindir.

Etkinlik 10: İftar Duasının Anlamı

İftar duasının anlamını ve hayattaki yerini özetleme.

Anlamı	Müslüman'ın Hayatındaki Yeri ve Önemi
İftar duası, "Allah'ım! Sadece Senin rızan için oruç tuttum. Sana iman ettim. Yalnızca Sana güvendim. Senin verdiğin rızıkla orucumu açıyorum." anlamına gelir. Bu dua, ibadetin sadece Allah için yapıldığını, iman, tevekkül ve şükür duygularını içerir.	Bu dua, Müslüman için gün boyu süren bir ibadetin en samimi ve en anlamlı anını ifade eder. Orucun sadece aç kalmak olmadığını, aynı zamanda bir inanç, teslimiyet ve şükür eylemi olduğunu hatırlatır. İnsanın, sahip olduğu her nimetin Allah'tan geldiği bilincini tazeler ve Allah ile arasındaki bağı güçlendirir. Duanın kabul edildiği bu kıymetli anda kulun Rabb'ine en yakın olduğu anlardan biridir.